Священное Писание

1. И взял Горгий пять тысяч мужей и тысячу отборных всадников, и двинулось ополчение ночью,
1. Et assumpsit Gorgias quinque milia virorum et mille equites electos, et moverunt castra nocte,
2. чтобы напасть на ополчение Иудеев и поразить их внезапно, а жившие в крепости служили ему проводниками.
2. ut applicarent ad castra Iudaeorum et percuterent eos subito; et, qui erant ex arce, erant illis duces.
3. И услышал Иуда, и выступил сам и храбрые мужи, чтобы поразить войско царя в Еммауме,
3. Et audivit Iudas et surrexit ipse et potentes percutere exercitum regis, qui erat in Emmaus,
4. доколе силы неприятельские были еще в отдаленности от стана.
4. dum adhuc dispersus esset exercitus a castris.
5. И пришел Горгий в стан Иуды ночью, и никого не нашел, и искал их по горам, ибо говорил: они бегут от нас.
5. Et venit Gorgias in castra Iudae noctu et neminem invenit; et quaerebat eos in montibus, quoniam dixit: “ Fugiunt hi a nobis ”.
6. Но с рассветом дня Иуда явился на равнине с тремя тысячами мужей, но они не имели ни щитов, ни мечей, как того желали.
6. Et simul ut dies factus est, apparuit Iudas in campo cum tribus milibus virorum, tantum quod tegumenta et gladios non habebant ut volebant.
7. Когда увидели они крепкое и вооруженное ополчение язычников и окружающую его конницу, обученных для войны,
7. Et viderunt castra gentium valida et loricatos et equitatus in circuitu eorum, et hi docti ad proelium.
8. Иуда сказал бывшим с ним мужам: не бойтесь множества их и не страшитесь нападения их.
8. Et ait Iudas viris, qui secum erant: “ Ne timueritis multitudinem eorum et impetum eorum ne formidetis;
9. Вспомните, как спасены были отцы наши в Чермном море, когда фараон преследовал их с войском.
9. mementote qualiter salvi facti sunt patres nostri in mari Rubro, cum sequeretur eos pharao cum exercitu.
10. И ныне возопием на небо; может быть, Он умилосердится над нами, воспомянув завет с отцами нашими, и сокрушит ныне это ополчение перед лицем нашим;
10. Et nunc clamemus in caelum, si miserebitur nostri et memor erit testamenti patrum nostrorum et conteret exercitum istum ante faciem nostram hodie;
11. и все язычники познают, что есть Избавляющий и Спасающий Израиля.
11. et scient omnes gentes quia est, qui redimat et liberet Israel ”.
12. Иноплеменники, подняв глаза свои, увидели, что идут против них,
12. Et levaverunt alienigenae oculos suos et viderunt eos venientes ex adverso
13. и вышли из стана на сражение, а бывшие с Иудою затрубили,
13. et exierunt de castris in proelium. Et tuba cecinerunt hi, qui erant cum Iuda,
14. и сошлись, и разбиты были язычники, и побежали на равнину,
14. et commiserunt bellum; et contritae sunt gentes et fugerunt in campum.
15. а все остальные пали от меча; и преследовали их до Газера и до равнин Идумеи, Азота и Иамнии, и пали из них до трех тысяч мужей.
15. Novissimi autem omnes ceciderunt in gladio, et persecuti sunt eos usque Gazeron et usque in campos Idumaeae et Azoti et Iamniae; et ceciderunt ex illis usque ad tria milia virorum.
16. И возвратился Иуда и войско его от преследования их
16. Et reversus est Iudas et exercitus eius a persecutione eorum;
17. и сказал народу: не бросайтесь на добычу, ибо война еще предстоит нам;
17. dixitque ad populum: “ Non concupiscatis spolia, quia bellum contra nos est,
18. Горгий и войско его на горе близ нас; станьте теперь против врагов наших и сражайтесь с ними, а после смело возьмете добычу.
18. et Gorgias et exercitus eius prope nos in monte, sed state nunc contra inimicos nostros et expugnate eos et post haec accipite spolia confidenter ”.
19. Когда еще говорил это Иуда, показалась некоторая толпа, выступавшая с горы.
19. Et, adhuc loquente Iuda haec, apparuit pars quaedam prospiciens de monte.
20. И увидел он, что их обратили в бегство и жгут лагерь; ибо поднимающийся дым показывал, что произошло.
20. Et vidit quod in fugam conversi sunt sui, et succenderunt castra; fumus enim, qui videbatur, declarabat, quod factum est.
21. Когда они увидели это, очень испугались; увидев же и войско Иуды на равнине, готовое к сражению,
21. Quibus illi conspectis, timuerunt valde; aspicientes vero et Iudae exercitum in campo paratum ad proelium
22. все побежали в землю иноплеменников.
22. fugerunt omnes in terram alienigenarum.
23. Тогда Иуда обратился на добычу стана, и захватили много золота и серебра, гиацинтовых и багряных одежд и великое богатство.
23. Et Iudas reversus est ad spolia castrorum; et acceperunt aurum multum et argentum et hyacinthum et purpuram marinam et opes magnas.
24. И, возвращаясь, воспевали и благословляли Господа небесного, потому что Он благ и что вовек милость Его.
24. Et conversi hymnum canebant et benedicebant in caelum: “ Quoniam bonum, quoniam in saeculum misericordia eius ”.
25. И было в тот день великое спасение Израилю.
25. Et facta est salus magna in Israel in die illa.
26. Уцелевшие же из иноплеменников пришли к Лисию и возвестили о всем случившемся.
26. Quicumque autem alienigenarum evaserunt, venerunt et nuntiaverunt Lysiae universa, quae acciderant;
27. Он, услышав, уныл и опечалился, что не то случилось с Израилем, чего он хотел, и не то вышло, что повелел ему царь.
27. quibus ille auditis, consternatus est et animo deficiebat, quod non, qualia voluit, talia contigerant in Israel, et, qualia mandaverat ei rex, evenerant.
28. И на следующий год Лисий собрал шестьдесят тысяч избранных мужей и пять тысяч всадников, чтобы победить их.
28. Et sequenti anno congregavit virorum electorum sexaginta milia et equitum quinque milia, ut debellaret eos.
29. И пришли они в Идумею, и расположились станом в Вефсурах; а Иуда встретил их с десятью тысячами мужей.
29. Et venerunt in Idumaeam et castra posuerunt in Bethsuris; et occurrit illis Iudas cum decem milibus viris.
30. Увидев сильное ополчение, он молился и говорил: благословен Ты, Спаситель Израиля, сокрушивший нападение сильного рукою раба Твоего Давида и предавший полк иноплеменников в руки Ионафана, сына Саулова, и оруженосца его.
30. Et vidit exercitum fortem et oravit et dixit: “ Benedictus es, Salvator Israel, qui contrivisti impetum potentis in manu servi tui David et tradidisti castra alienigenarum in manu Ionathae filii Saul et armigeri eius.
31. Предай войско сие в руки народа Твоего - Израиля, и да будут они постыжены в силе и коннице их;
31. Conclude exercitum istum in manu populi tui Israel, et confundantur in exercitu suo et equitibus suis.
32. наведи на них страх и сокруши дерзость силы их; да будут они потрясены поражением своим;
32. Da illis formidinem et tabefac audaciam virtutis eorum, et commoveantur contritione sua;
33. низложи их мечом любящих Тебя, и да прославят Тебя в песнях все знающие имя Твое.
33. deice illos gladio diligentium te, et collaudent te omnes, qui noverunt nomen tuum, in hymnis ”.
34. И сразились они, и пало из войска Лисия до пяти тысяч мужей, пали перед ними.
34. Et commiserunt invicem proelium, et ceciderunt de exercitu Lysiae quinque milia virorum et prociderunt ex adverso eorum.
35. Лисий, увидев бегство войска своего и храбрость воинов Иуды и что они готовы или жить, или умереть отважно, отправился в Антиохию, набрал чужеземцев и, увеличив бывшее войско, думал снова идти в Иудею.
35. Videns autem Lysias factam eversionem exercitus sui, Iudae vero audaciam et quemadmodum parati sunt aut vivere aut mori fortiter, abiit Antiochiam et colligebat externos, ut multo numero rursus venirent in Iudaeam.
36. Иуда же и братья его сказали: вот, враги наши сокрушены, взойдем очистить и обновить святилище.
36. Dixit autem Iudas et fratres eius: “ Ecce contriti sunt inimici nostri; ascendamus mundare sancta et renovare ”.
37. И собралось все ополчение, и взошли на гору Сион.
37. Et congregatus est omnis exercitus, et ascenderunt in montem Sion.
38. И увидели, что святилище опустошено, жертвенник осквернен, ворота сожжены, и в притворах, как в лесу или на какой-либо горе, поросли растения, и хранилища разрушены,
38. Et viderunt sanctificationem desertam et altare profanatum et portas exustas et in atriis virgulta nata, sicut in saltu vel in uno ex montibus, et pastophoria diruta.
39. и разодрали они одежды свои, плакали горьким плачем и сыпали пепел на свои головы,
39. Et sciderunt vestimenta sua et planxerunt planctu magno et imposuerunt cinerem
40. и падали лицом на землю и трубили вестовыми трубами, и вопили к небу.
40. et ceciderunt in faciem super terram et exclamaverunt tubis signorum et clamaverunt in caelum.
41. Тогда отрядил Иуда мужей воевать против находившихся в крепости, доколе он очистит святилище.
41. Tunc ordinavit Iudas viros, ut pugnarent adversus eos, qui erant in arce, donec mundaret sancta.
42. И избрал священников беспорочных, ревнителей закона.
42. Et elegit sacerdotes sine macula voluntatem habentes in lege;
43. Они очистили святилище и оскверненные камни вынесли в нечистое место.
43. et mundaverunt sancta et tulerunt lapides contaminationis in locum immundum.
44. Потом они рассуждали об оскверненном жертвеннике всесожжения, как поступить с ним.
44. Et cogitaverunt de altari holocaustorum, quod profanatum erat, quid de eo facerent.
45. И пришла им добрая мысль разрушить его, чтобы он когда-нибудь не послужил им в поношение, так как язычники осквернили его; и разрушили они жертвенник,
45. Et incidit illis consilium bonum, ut destruerent illud, ne umquam illis esset in opprobrium, quia contaminaverunt illud gentes; et demoliti sunt altare
46. и камни сложили на горе храма в приличном месте, пока придет пророк и даст ответ о них.
46. et reposuerunt lapides in monte domus in loco apto, quoadusque veniret propheta, ut responderet de eis.
47. Взяли камни целые, по закону, и построили новый жертвенник попрежнему;
47. Et acceperunt lapides integros secundum legem et aedificaverunt altare novum secundum illud, quod fuit prius.
48. потом устроили святыни и внутренние части храма и освятили притворы;
48. Et aedificaverunt sancta et, quae intra domum erant, et atria sanctificaverunt.
49. устроили новую священную утварь и внесли в храм свещник и алтарь всесожжений и фимиамов и трапезу;
49. Et fecerunt vasa sancta nova et intulerunt candelabrum et altare incensorum et mensam in templum.
50. и воскурили на алтаре фимиам и зажгли светильники на свещнике, и осветили храм;
50. Et incenderunt super altare et accenderunt lucernas, quae super candelabrum erant et lucebant in templo,
51. и положили на трапезу хлебы, и развесили завесы, и окончили все дела, которые предприняли.
51. et posuerunt super mensam panes et appenderunt vela et consummaverunt omnia opera, quae fecerant.
52. В двадцать пятый день девятого месяца - это месяц Хаслев - сто сорок восьмого года встали весьма рано
52. Et ante lucem surrexerunt quinta et vicesima die mensis noni — hic est mensis Casleu — centesimi quadragesimi octavi anni
53. и принесли жертву по закону на новоустроенном жертвеннике всесожжений.
53. et obtulerunt sacrificium secundum legem super altare holocaustorum novum, quod fecerunt;
54. В то время, в тот самый день, в который язычники осквернили жертвенник, обновлен он с песнями, с цитрами, гуслями и кимвалами.
54. secundum tempus et secundum diem, in qua contaminaverunt illud gentes, in ipsa renovatum est in canticis et citharis et cinyris et cymbalis.
55. И весь народ падал на лицо свое, и молились и воссылали благодарение на небо Благопоспешившему им.
55. Et cecidit omnis populus in faciem, et adoraverunt et benedixerunt in caelum eum, qui prosperavit eis;
56. Так совершали обновление жертвенника восемь дней с весельем, принося всесожжения и вознося жертву спасения и хвалы.
56. et fecerunt dedicationem altaris diebus octo et obtulerunt holocausta cum laetitia et sacrificaverunt sacrificium salutaris et laudis
57. И украсили переднюю сторону храма золотыми венцами и щитами и возобновили ворота и хранилища, и сделали для них двери.
57. et ornaverunt faciem templi coronis aureis et scutulis et dedicaverunt portas et pastophoria et imposuerunt eis ianuas.
58. И была весьма великая радость в народе, и отвращено было поношение язычников.
58. Et facta est laetitia in populo magna valde, et aversum est opprobrium gentium.
59. И установил Иуда и братья его и все собрание Израиля, чтобы дни обновления жертвенника празднуемы были с веселием и радостью в свое время, каждый год восемь дней, от двадцатого дня месяца Хаслева.
59. Et statuit Iudas et fratres eius et universa ecclesia Israel, ut agantur dies dedicationis altaris in temporibus suis ab anno in annum per dies octo, a quinta et vicesima die mensis Casleu, cum laetitia et gaudio.
60. В то же время обстроили гору Сион вокруг высокими стенами и крепкими башнями, чтобы язычники, придя когда- нибудь, не попрали их, как сделали это прежде.
60. Et aedificaverunt in tempore illo montem Sion per circuitum muros altos et turres firmas, ne quando venirent gentes et conculcarent ea, sicut antea fecerunt.
61. И расположил там Иуда войско стеречь гору, и укрепили для охранения ее Вефсуру, чтобы народ имел крепость против Идумеи.
61. Et collocavit illic exercitum, ut servarent eum, et munivit eum ad custodiendam Bethsuram, ut haberet populus munitionem contra faciem Idumaeae.