Священное Писание

1. И вот законы, которые ты объявишь им:
1. Haec sunt iudicia, quae propones eis:
2. если купишь раба Еврея, пусть он работает [тебе] шесть лет, а в седьмой [год] пусть выйдет на волю даром;
2. Si emeris servum Hebraeum, sex annis serviet tibi; in septimo egredietur liber gratis.
3. если он пришел один, пусть один и выйдет; а если он женатый, пусть выйдет с ним и жена его;
3. Si solus intraverit, solus exeat; si habens uxorem, et uxor egredietur simul.
4. если же господин его дал ему жену и она родила ему сынов, или дочерей, то жена и дети ее пусть останутся у господина ее, а он выйдет один;
4. Sin autem dominus dederit illi uxorem, et pepererit filios et filias, mulier et liberi eius erunt domini sui; ipse vero exibit solus.
5. но если раб скажет: люблю господина моего, жену мою и детей моих, не пойду на волю, —
5. Quod si dixerit servus: "Diligo dominum meum et uxorem ac liberos, non egrediar liber",
6. то пусть господин его приведет его пред богов и поставит его к двери, или к косяку, и проколет ему господин его ухо шилом, и он останется рабом его вечно.
6. afferet eum dominus ad Deum et applicabit eum ad ostium vel postes perforabitque aurem eius subula; et erit ei servus in saeculum.
7. Если кто продаст дочь свою в рабыни, то она не может выйти, как выходят рабы;
7. Si quis vendiderit filiam suam in famulam, non egredietur sicut servi exire consueverunt.
8. если она не угодна господину своему и он не обручит ее, пусть позволит выкупить ее; а чужому народу продать ее [господин] не властен, когда сам пренебрег ее;
8. Si displicuerit oculis domini sui, cui tradita fuerat, faciat eam redimi; populo autem alieno vendendi non habebit potestatem, quia fraudavit eam.
9. если он обручит ее сыну своему, пусть поступит с нею по праву дочерей;
9. Sin autem filio suo desponderit eam, iuxta morem filiarum faciet illi.
10. если же другую возьмет за него, то она не должна лишаться пищи, одежды и супружеского сожития;
10. Quod si alteram sibi acceperit, cibum et vestimentum et concubitum non negabit.
11. а если он сих трех вещей не сделает для нее, пусть она отойдет даром, без выкупа.
11. Si tria ista non fecerit ei, egredietur gratis absque pretio.
12. Кто ударит человека так, что он умрет, да будет предан смерти;
12. Qui percusserit hominem, et ille mortuus fuerit, morte moriatur.
13. но если кто не злоумышлял, а Бог попустил ему попасть под руки его, то Я назначу у тебя место, куда убежать [убийце];
13. Qui autem non est insidiatus, sed Deus illum tradidit in manus eius, constituam tibi locum, in quem fugere debeat.
14. а если кто с намерением умертвит ближнего коварно [и прибежит к жертвеннику], то и от жертвенника Моего бери его на смерть.
14. Si quis de industria occiderit proximum suum et per insidias, ab altari meo evelles eum, ut moriatur.
15. Кто ударит отца своего, или свою мать, того должно предать смерти.
15. Qui percusserit patrem suum aut matrem, morte moriatur.
16. Кто украдет человека [из сынов Израилевых] и [поработив его] продаст его, или найдется он в руках у него, то должно предать его смерти.
16. Qui furatus fuerit hominem sive vendiderit eum sive inventus fuerit in manu eius, morte moriatur.
17. Кто злословит отца своего, или свою мать, того должно предать смерти.
17. Qui maledixerit patri suo vel matri, morte moriatur.
18. Когда ссорятся [двое], и один человек ударит другого камнем, или кулаком, и тот не умрет, но сляжет в постель,
18. Si rixati fuerint viri, et percusserit alter proximum suum lapide vel pugno, et ille mortuus non fuerit, sed iacuerit in lectulo,
19. то, если он встанет и будет выходить из дома с помощью палки, ударивший [его] не будет повинен смерти; только пусть заплатит за остановку в его работе и даст на лечение его.
19. si surrexerit et ambulaverit foris super baculum suum, impunitus erit, qui percusserit, ita tamen, ut operas eius deperditas et impensas pro medela restituat.
20. А если кто ударит раба своего, или служанку свою палкою, и они умрут под рукою его, то он должен быть наказан;
20. Qui percusserit servum suum vel ancillam virga, et mortui fuerint in manibus eius, ultioni subiacetur.
21. но если они день или два дня переживут, то не должно наказывать его, ибо это его серебро.
21. Sin autem uno die vel duobus supervixerit, non subiacebit poenae, quia pecunia illius est.
22. Когда дерутся люди, и ударят беременную женщину, и она выкинет, но не будет другого вреда, то взять с виновного пеню, какую наложит на него муж той женщины, и он должен заплатить оную при посредниках;
22. Si rixati fuerint viri, et percusserit quis mulierem praegnantem et abortivum quidem fecerit, sed aliud quid adversi non acciderit, subiacebit damno, quantum maritus mulieris expetierit, et arbitri iudicaverint.
23. а если будет вред, то отдай душу за душу,
23. Sin autem quid adversi acciderit, reddet animam pro anima,
24. глаз за глаз, зуб за зуб, руку за руку, ногу за ногу,
24. oculum pro oculo, dentem pro dente, manum pro manu, pedem pro pede,
25. обожжение за обожжение, рану за рану, ушиб за ушиб.
25. adustionem pro adustione, vulnus pro vulnere, livorem pro livore.
26. Если кто раба своего ударит в глаз, или служанку свою в глаз, и повредит его, пусть отпустит их на волю за глаз;
26. Si percusserit quispiam oculum servi sui aut ancillae et luscos eos fecerit, dimittet eos liberos pro oculo.
27. и если выбьет зуб рабу своему, или рабе своей, пусть отпустит их на волю за зуб.
27. Dentem quoque si excusserit servo vel ancillae suae, dimittet eos liberos pro dente.
28. Если вол забодает мужчину или женщину до смерти, то вола побить камнями и мяса его не есть; а хозяин вола не виноват;
28. Si bos cornu percusserit virum aut mulierem, et mortui fuerint, lapidibus obruetur, et non comedentur carnes eius; dominus autem bovis innocens erit.
29. но если вол бодлив был и вчера и третьего дня, и хозяин его, быв извещен о сем, не стерег его, а он убил мужчину или женщину, то вола побить камнями, и хозяина его предать смерти;
29. Quod si bos cornupeta fuerit ab heri et nudiustertius, et contestati sunt dominum eius, nec recluserit eum, occideritque virum aut mulierem: et bos lapidibus obruetur, et dominum illius occident.
30. если на него наложен будет выкуп, пусть даст выкуп за душу свою, какой наложен будет на него.
30. Quod si pretium ei fuerit impositum, dabit pro anima sua, quidquid fuerit postulatus.
31. Сына ли забодает, дочь ли забодает, — по сему же закону поступать с ним.
31. Filium quoque vel filiam si cornu percusserit, simili sententiae subiacebit.
32. Если вол забодает раба или рабу, то господину их заплатить тридцать сиклей серебра, а вола побить камнями.
32. Si servum vel ancillam invaserit, triginta siclos argenti dabit domino; bos vero lapidibus opprimetur.
33. Если кто раскроет яму, или если выкопает яму и не покроет ее, и упадет в нее вол или осел,
33. Si quis aperuerit cisternam vel foderit et non operuerit eam, cedideritque bos vel asinus in eam,
34. то хозяин ямы должен заплатить, отдать серебро хозяину их, а труп будет его.
34. dominus cisternae reddet pretium iumentorum; quod autem mortuum est, ipsius erit.
35. Если чей-нибудь вол забодает до смерти вола у соседа его, пусть продадут живого вола и разделят пополам цену его; также и убитого пусть разделят пополам;
35. Si bos alienus bovem alterius vulneraverit, et ille mortuus fuerit, vendent bovem vivum et divident pretium; cadaver autem mortui inter se dispertient.
36. а если известно было, что вол бодлив был и вчера и третьего дня, но хозяин его [быв извещен о сем] не стерег его, то должен он заплатить вола за вола, а убитый будет его.
36. Sin autem notum erat quod bos cornupeta esset ab heri et nudiustertius, et non custodivit eum dominus suus, reddet bovem pro bove et cadaver integrum accipiet.
37. Si quis furatus fuerit bovem aut ovem et occiderit vel vendiderit, quinque boves pro uno bove restituet et quattuor oves pro una ove.