Священное Писание

1. Тогда сказал первосвященник: так ли это?
1. Dixit autem princeps sacerdo tum: “ Si haec ita se habent? ”.
2. Но он сказал: мужи братия и отцы! послушайте. Бог славы явился отцу нашему Аврааму в Месопотамии, прежде переселения его в Харран,
2. Qui ait: “ Viri fratres et patres, audite. Deus gloriae apparuit patri nostro Abraham, cum esset in Mesopotamia, priusquam moraretur in Charran,
3. и сказал ему: выйди из земли твоей и из родства твоего и из дома отца твоего, и пойди в землю, которую покажу тебе.
3. et dixit ad illum: “Exi de terra tua et de cognatione tua et veni in terram, quam tibi monstravero”.
4. Тогда он вышел из земли Халдейской и поселился в Харране; а оттуда, по смерти отца его, переселил его Бог в сию землю, в которой вы ныне живете.
4. Tunc egressus de terra Chaldaeorum habitavit in Charran. Et inde, postquam mortuus est pater eius, transtulit illum in terram istam, in qua nunc vos habitatis;
5. И не дал ему на ней наследства ни на стопу ноги, а обещал дать ее во владение ему и потомству его по нем, когда еще был он бездетен.
5. et non dedit illi hereditatem in ea nec passum pedis et repromisit dare illi eam in possessionem et semini eius post ipsum, cum non haberet filium.
6. И сказал ему Бог, что потомки его будут переселенцами в чужой земле и будут в порабощении и притеснении лет четыреста.
6. Locutus est autem sic Deus: “Erit semen eius accola in terra aliena, et servituti eos subicient et male tractabunt annis quadringentis;
7. Но Я, сказал Бог, произведу суд над тем народом, у которого они будут в порабощении; и после того они выйдут и будут служить Мне на сем месте.
7. et gentem, cui servierint, iudicabo ego, dixit Deus; et post haec exibunt et deservient mihi in loco isto”.
8. И дал ему завет обрезания. По сем родил он Исаака и обрезал его в восьмой день; а Исаак родил Иакова, Иаков же двенадцать патриархов.
8. Et dedit illi testamentum circumcisionis; et sic genuit Isaac et circumcidit eum die octava, et Isaac Iacob, et Iacob duodecim patriarchas.
9. Патриархи, по зависти, продали Иосифа в Египет; но Бог был с ним,
9. Et patriarchae aemulantes Ioseph vendiderunt in Aegyptum; et erat Deus cum eo
10. и избавил его от всех скорбей его, и даровал мудрость ему и благоволение царя Египетского фараона, который и поставил его начальником над Египтом и над всем домом своим.
10. et eripuit eum ex omnibus tribulationibus eius et dedit ei gratiam et sapientiam in conspectu pharaonis regis Aegypti; et constituit eum praepositum super Aegyptum et super omnem domum suam.
11. И пришел голод и великая скорбь на всю землю Египетскую и Ханаанскую, и отцы наши не находили пропитания.
11. Venit autem fames in universam Aegyptum et Chanaan et tribulatio magna, et non inveniebant cibos patres nostri.
12. Иаков же, услышав, что есть хлеб в Египте, послал туда отцов наших в первый раз.
12. Cum audisset autem Iacob esse frumentum in Aegypto, misit patres nostros primum;
13. А когда [они пришли] во второй раз, Иосиф открылся братьям своим, и известен стал фараону род Иосифов.
13. et in secundo cognitus est Ioseph a fratribus suis, et manifestatum est pharaoni genus Ioseph.
14. Иосиф, послав, призвал отца своего Иакова и все родство свое, душ семьдесят пять.
14. Mittens autem Ioseph accersivit Iacob patrem suum et omnem cognationem in animabus septuaginta quinque;
15. Иаков перешел в Египет, и скончался сам и отцы наши;
15. et descendit Iacob in Aegyptum. Et defunctus est ipse et patres nostri;
16. и перенесены были в Сихем и положены во гробе, который купил Авраам ценою серебра у сынов Еммора Сихемова.
16. et translati sunt in Sichem et positi sunt in sepulcro, quod emit Abraham pretio argenti a filiis Hemmor in Sichem.
17. А по мере, как приближалось время исполниться обетованию, о котором клялся Бог Аврааму, народ возрастал и умножался в Египте,
17. Cum appropinquaret autem tempus repromissionis, quam confessus erat Deus Abrahae, crevit populus et multiplicatus est in Aegypto,
18. до тех пор, как восстал иной царь, который не знал Иосифа.
18. quoadusque surrexit rex alius super Aegypto, qui non sciebat Ioseph.
19. Сей, ухищряясь против рода нашего, притеснял отцов наших, принуждая их бросать детей своих, чтобы не оставались в живых.
19. Hic circumveniens genus nostrum, afflixit patres, ut exponerent infantes suos, ne vivi servarentur.
20. В это время родился Моисей, и был прекрасен пред Богом. Три месяца он был питаем в доме отца своего.
20. Eodem tempore natus est Moyses et erat formosus coram Deo; qui nutritus est tribus mensibus in domo patris.
21. А когда был брошен, взяла его дочь фараонова и воспитала его у себя, как сына.
21. Exposito autem illo, sustulit eum filia pharaonis et enutrivit eum sibi in filium;
22. И научен был Моисей всей мудрости Египетской, и был силен в словах и делах.
22. et eruditus est Moyses in omni sapientia Aegyptiorum; et erat potens in verbis et in operibus suis.
23. Когда же исполнилось ему сорок лет, пришло ему на сердце посетить братьев своих, сынов Израилевых.
23. Cum autem impleretur ei quadraginta annorum tempus, ascendit in cor eius, ut visitaret fratres suos filios Israel.
24. И, увидев одного из них обижаемого, вступился и отмстил за оскорбленного, поразив Египтянина.
24. Et cum vidisset quendam iniuriam patientem, vindicavit et fecit ultionem ei, qui opprimebatur, percusso Aegyptio.
25. Он думал, поймут братья его, что Бог рукою его дает им спасение; но они не поняли.
25. Existimabat autem intellegere fratres, quoniam Deus per manum ipsius daret salutem illis; at illi non intellexerunt.
26. На следующий день, когда некоторые из них дрались, он явился и склонял их к миру, говоря: вы братья; зачем обижаете друг друга?
26. Atque sequenti die apparuit illis litigantibus et reconciliabat eos in pacem dicens: “Viri, fratres estis; ut quid nocetis alterutrum?”.
27. Но обижающий ближнего оттолкнул его, сказав: кто тебя поставил начальником и судьею над нами?
27. Qui autem iniuriam faciebat proximo, reppulit eum dicens: “Quis te constituit principem et iudicem super nos?
28. Не хочешь ли ты убить и меня, как вчера убил Египтянина?
28. Numquid interficere me tu vis, quemadmodum interfecisti heri Aegyptium?”.
29. От сих слов Моисей убежал и сделался пришельцем в земле Мадиамской, где родились от него два сына.
29. Fugit autem Moyses propter verbum istud; et factus est advena in terra Madian, ubi generavit filios duos.
30. По исполнении сорока лет явился ему в пустыне горы Синая Ангел Господень в пламени горящего тернового куста.
30. Et expletis annis quadraginta, apparuit illi in deserto montis Sinai angelus in ignis flamma rubi.
31. Моисей, увидев, дивился видению; а когда подходил рассмотреть, был к нему глас Господень:
31. Moyses autem videns admirabatur visum; accedente autem illo, ut consideraret, facta est vox Domini:
32. Я Бог отцов твоих, Бог Авраама и Бог Исаака и Бог Иакова. Моисей, объятый трепетом, не смел смотреть.
32. “Ego Deus patrum tuorum, Deus Abraham et Isaac et Iacob”. Tremefactus autem Moyses non audebat considerare.
33. И сказал ему Господь: сними обувь с ног твоих, ибо место, на котором ты стоишь, есть земля святая.
33. Dixit autem illi Dominus: “Solve calceamentum pedum tuorum; locus enim, in quo stas, terra sancta est.
34. Я вижу притеснение народа Моего в Египте, и слышу стенание его, и нисшел избавить его: итак пойди, Я пошлю тебя в Египет.
34. Videns vidi afflictionem populi mei, qui est in Aegypto, et gemitum eorum audivi et descendi liberare eos; et nunc veni, mittam te in Aegyptum”.
35. Сего Моисея, которого они отвергли, сказав: кто тебя поставил начальником и судьею? сего Бог чрез Ангела, явившегося ему в терновом кусте, послал начальником и избавителем.
35. Hunc Moysen, quem negaverunt dicentes: “Quis te constituit principem et iudicem?”, hunc Deus et principem et redemptorem misit cum manu angeli, qui apparuit illi in rubo.
36. Сей вывел их, сотворив чудеса и знамения в земле Египетской, и в Чермном море, и в пустыне в продолжение сорока лет.
36. Hic eduxit illos faciens prodigia et signa in terra Aegypti et in Rubro mari et in deserto annis quadraginta.
37. Это тот Моисей, который сказал сынам Израилевым: Пророка воздвигнет вам Господь Бог ваш из братьев ваших, как меня; Его слушайте.
37. Hic est Moyses, qui dixit filiis Israel: “Prophetam vobis suscitabit Deus de fratribus vestris tamquam me”.
38. Это тот, который был в собрании в пустыне с Ангелом, говорившим ему на горе Синае, и с отцами нашими, и который принял живые слова, чтобы передать нам,
38. Hic est qui fuit in ecclesia in solitudine cum angelo, qui loquebatur ei in monte Sinai, et cum patribus nostris; qui accepit verba viva dare nobis;
39. которому отцы наши не хотели быть послушными, но отринули его и обратились сердцами своими к Египту,
39. cui noluerunt oboedire patres nostri, sed reppulerunt et aversi sunt in cordibus suis in Aegyptum
40. сказав Аарону: сделай нам богов, которые предшествовали бы нам; ибо с Моисеем, который вывел нас из земли Египетской, не знаем, что случилось.
40. dicentes ad Aaron: “Fac nobis deos, qui praecedant nos; Moyses enim hic, qui eduxit nos de terra Aegypti, nescimus quid factum sit ei”.
41. И сделали в те дни тельца, и принесли жертву идолу, и веселились перед делом рук своих.
41. Et vitulum fecerunt in illis diebus et obtulerunt hostiam simulacro et laetabantur in operibus manuum suarum.
42. Бог же отвратился и оставил их служить воинству небесному, как написано в книге пророков: дом Израилев! приносили ли вы Мне заколения и жертвы в продолжение сорока лет в пустыне?
42. Convertit autem Deus et tradidit eos servire militiae caeli, sicut scriptum est in libro Prophetarum:
“Numquid victimas et hostias obtulistis mihi
annis quadraginta in deserto, domus Israel?
43. Вы приняли скинию Молохову и звезду бога вашего Ремфана, изображения, которые вы сделали, чтобы поклоняться им: и Я переселю вас далее Вавилона.
43. Et suscepistis tabernaculum Moloch
et sidus dei vestri Rhaephan,
figuras, quas fecistis ad adorandum eas.
Et transferam vos trans Babylonem”.
44. Скиния свидетельства была у отцов наших в пустыне, как повелел Говоривший Моисею сделать ее по образцу, им виденному.
44. Tabernaculum testimonii erat patribus nostris in deserto, sicut disposuit, qui loquebatur ad Moysen, ut faceret illud secundum formam, quam viderat;
45. Отцы наши с Иисусом, взяв ее, внесли во владения народов, изгнанных Богом от лица отцов наших. Так было до дней Давида.
45. quod et induxerunt suscipientes patres nostri cum Iesu in possessionem gentium, quas expulit Deus a facie patrum nostrorum, usque in diebus David,
46. Сей обрел благодать пред Богом и молил, чтобы найти жилище Богу Иакова.
46. qui invenit gratiam ante Deum et petiit, ut inveniret tabernaculum domui Iacob.
47. Соломон же построил Ему дом.
47. Salomon autem aedificavit illi domum.
48. Но Всевышний не в рукотворенных храмах живет, как говорит пророк:
48. Sed non Altissimus in manufactis habitat, sicut propheta dicit:
49. Небо — престол Мой, и земля — подножие ног Моих. Какой дом созиждете Мне, говорит Господь, или какое место для покоя Моего?
49. “Caelum mihi thronus est,
terra autem scabellum pedum meorum.
Quam domum aedificabitis mihi, dicit Dominus,
aut quis locus requietionis meae?
50. Не Моя ли рука сотворила все сие?
50. Nonne manus mea fecit haec omnia?”.
51. Жестоковыйные! люди с необрезанным сердцем и ушами! вы всегда противитесь Духу Святому, как отцы ваши, так и вы.
51. Duri cervice et incircumcisi cordibus et auribus, vos semper Spiritui Sancto resistitis; sicut patres vestri, et vos.
52. Кого из пророков не гнали отцы ваши? Они убили предвозвестивших пришествие Праведника, Которого предателями и убийцами сделались ныне вы, —
52. Quem prophetarum non sunt persecuti patres vestri? Et occiderunt eos, qui praenuntiabant de adventu Iusti, cuius vos nunc proditores et homicidae fuistis,
53. вы, которые приняли закон при служении Ангелов и не сохранили.
53. qui accepistis legem in dispositionibus angelorum et non custodistis ”.
54. Слушая сие, они рвались сердцами своими и скрежетали на него зубами.
54. Audientes autem haec, dissecabantur cordibus suis et stridebant dentibus in eum.
55. Стефан же, будучи исполнен Духа Святаго, воззрев на небо, увидел славу Божию и Иисуса, стоящего одесную Бога,
55. Cum autem esset plenus Spiritu Sancto, intendens in caelum vidit gloriam Dei et Iesum stantem a dextris Dei
56. и сказал: вот, я вижу небеса отверстые и Сына Человеческого, стоящего одесную Бога.
56. et ait: “ Ecce video caelos apertos et Filium hominis a dextris stantem Dei ”.
57. Но они, закричав громким голосом, затыкали уши свои, и единодушно устремились на него,
57. Exclamantes autem voce magna continuerunt aures suas et impetum fecerunt unanimiter in eum
58. и, выведя за город, стали побивать его камнями. Свидетели же положили свои одежды у ног юноши, именем Савла,
58. et eicientes extra civitatem lapidabant. Et testes deposuerunt vestimenta sua secus pedes adulescentis, qui vocabatur Saulus.
59. и побивали камнями Стефана, который молился и говорил: Господи Иисусе! приими дух мой.
59. Et lapidabant Stephanum invocantem et dicentem: “ Domine Iesu, suscipe spiritum meum ”.
60. И, преклонив колени, воскликнул громким голосом: Господи! не вмени им греха сего. И, сказав сие, почил.
60. Positis autem genibus clamavit voce magna: “ Domine, ne statuas illis hoc peccatum ”; et cum hoc dixisset, obdormivit.