Священное Писание

1. Как уже многие начали составлять повествования о совершенно известных между нами событиях,
1. Quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem, quae in nobis completae sunt, rerum,
2. как передали нам то бывшие с самого начала очевидцами и служителями Слова,
2. sicut tradiderunt nobis, qui ab initio ipsi viderunt et ministri fuerunt verbi,
3. то рассудилось и мне, по тщательном исследовании всего сначала, по порядку описать тебе, достопочтенный Феофил,
3. visum est et mihi, adsecuto a principio omnia, diligenter ex ordine tibi scribere, optime Theophile,
4. чтобы ты узнал твердое основание того учения, в котором был наставлен.
4. ut cognoscas eorum verborum, de quibus eruditus es, firmitatem.
5. Во дни Ирода, царя Иудейского, был священник из Авиевой чреды, именем Захария, и жена его из рода Ааронова, имя ей Елисавета.
5. Fuit in diebus Herodis regis Iudaeae sacerdos quidam nomine Zacharias de vice Abiae, et uxor illi de filiabus Aaron, et nomen eius Elisabeth.
6. Оба они были праведны пред Богом, поступая по всем заповедям и уставам Господним беспорочно.
6. Erant autem iusti ambo ante Deum, incedentes in omnibus mandatis et iustificationibus Domini, irreprehensibiles.
7. У них не было детей, ибо Елисавета была неплодна, и оба были уже в летах преклонных.
7. Et non erat illis filius, eo quod esset Elisabeth sterilis, et ambo processissent in diebus suis.
8. Однажды, когда он в порядке своей чреды служил пред Богом,
8. Factum est autem, cum sacerdotio fungeretur in ordine vicis suae ante Deum,
9. по жребию, как обыкновенно было у священников, досталось ему войти в храм Господень для каждения,
9. secundum consuetudinem sacerdotii sorte exiit, ut incensum poneret ingressus in templum Domini;
10. а все множество народа молилось вне во время каждения, —
10. et omnis multitudo erat populi orans foris hora incensi.
11. тогда явился ему Ангел Господень, стоя по правую сторону жертвенника кадильного.
11. Apparuit autem illi angelus Domini stans a dextris altaris incensi;
12. Захария, увидев его, смутился, и страх напал на него.
12. et Zacharias turbatus est videns, et timor irruit super eum.
13. Ангел же сказал ему: не бойся, Захария, ибо услышана молитва твоя, и жена твоя Елисавета родит тебе сына, и наречешь ему имя: Иоанн;
13. Ait autem ad illum angelus: “ Ne timeas, Zacharia, quoniam exaudita est deprecatio tua, et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium, et vocabis nomen eius Ioannem.
14. и будет тебе радость и веселие, и многие о рождении его возрадуются,
14. Et erit gaudium tibi et exsultatio, et multi in nativitate eius gaudebunt:
15. ибо он будет велик пред Господом; не будет пить вина и сикера, и Духа Святаго исполнится еще от чрева матери своей;
15. erit enim magnus coram Domino et vinum et siceram non bibet et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris suae
16. и многих из сынов Израилевых обратит к Господу Богу их;
16. et multos filiorum Israel convertet ad Dominum Deum ipsorum.
17. и предъидет пред Ним в духе и силе Илии, чтобы возвратить сердца отцов детям, и непокоривым образ мыслей праведников, дабы представить Господу народ приготовленный.
17. Et ipse praecedet ante illum in spiritu et virtute Eliae, ut convertat corda patrum in filios et incredibiles ad prudentiam iustorum, parare Domino plebem perfectam ”.
18. И сказал Захария Ангелу: по чему я узнаю это? ибо я стар, и жена моя в летах преклонных.
18. Et dixit Zacharias ad angelum: “ Unde hoc sciam? Ego enim sum senex, et uxor mea processit in diebus suis ”.
19. Ангел сказал ему в ответ: я Гавриил, предстоящий пред Богом, и послан говорить с тобою и благовестить тебе сие;
19. Et respondens angelus dixit ei: “ Ego sum Gabriel, qui adsto ante Deum, et missus sum loqui ad te et haec tibi evangelizare.
20. и вот, ты будешь молчать и не будешь иметь возможности говорить до того дня, как это сбудется, за то, что ты не поверил словам моим, которые сбудутся в свое время.
20. Et ecce: eris tacens et non poteris loqui usque in diem, quo haec fiant, pro eo quod non credidisti verbis meis, quae implebuntur in tempore suo ”.
21. Между тем народ ожидал Захарию и дивился, что он медлит в храме.
21. Et erat plebs exspectans Zachariam, et mirabantur quod tardaret ipse in templo.
22. Он же, выйдя, не мог говорить к ним; и они поняли, что он видел видение в храме; и он объяснялся с ними знаками, и оставался нем.
22. Egressus autem non poterat loqui ad illos, et cognoverunt quod visionem vidisset in templo; et ipse erat innuens illis et permansit mutus.
23. А когда окончились дни службы его, возвратился в дом свой.
23. Et factum est, ut impleti sunt dies officii eius, abiit in domum suam.
24. После сих дней зачала Елисавета, жена его, и таилась пять месяцев и говорила:
24. Post hos autem dies concepit Elisabeth uxor eius et occultabat se mensibus quinque dicens:
25. так сотворил мне Господь во дни сии, в которые призрел на меня, чтобы снять с меня поношение между людьми.
25. “ Sic mihi fecit Dominus in diebus, quibus respexit auferre opprobrium meum inter homines ”.
26. В шестой же месяц послан был Ангел Гавриил от Бога в город Галилейский, называемый Назарет,
26. In mense autem sexto missus est angelus Gabriel a Deo in civitatem Galilaeae, cui nomen Nazareth,
27. к Деве, обрученной мужу, именем Иосифу, из дома Давидова; имя же Деве: Мария.
27. ad virginem desponsatam viro, cui nomen erat Ioseph de domo David, et nomen virginis Maria.
28. Ангел, войдя к Ней, сказал: радуйся, Благодатная! Господь с Тобою; благословенна Ты между женами.
28. Et ingressus ad eam dixit: “ Ave, gratia plena, Dominus tecum ”.
29. Она же, увидев его, смутилась от слов его и размышляла, что бы это было за приветствие.
29. Ipsa autem turbata est in sermone eius et cogitabat qualis esset ista salutatio.
30. И сказал Ей Ангел: не бойся, Мария, ибо Ты обрела благодать у Бога;
30. Et ait angelus ei: “ Ne timeas, Maria; invenisti enim gratiam apud Deum.
31. и вот, зачнешь во чреве, и родишь Сына, и наречешь Ему имя: Иисус.
31. Et ecce concipies in utero et paries filium et vocabis nomen eius Iesum.
32. Он будет велик и наречется Сыном Всевышнего, и даст Ему Господь Бог престол Давида, отца Его;
32. Hic erit magnus et Filius Altissimi vocabitur, et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius,
33. и будет царствовать над домом Иакова во веки, и Царству Его не будет конца.
33. et regnabit super domum Iacob in aeternum, et regni eius non erit finis ”.
34. Мария же сказала Ангелу: как будет это, когда Я мужа не знаю?
34. Dixit autem Maria ad angelum: “ Quomodo fiet istud, quoniam virum non cognosco? ”.
35. Ангел сказал Ей в ответ: Дух Святый найдет на Тебя, и сила Всевышнего осенит Тебя; посему и рождаемое Святое наречется Сыном Божиим.
35. Et respondens angelus dixit ei: “ Spiritus Sanctus superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi: ideoque et quod nascetur sanctum, vocabitur Filius Dei.
36. Вот и Елисавета, родственница Твоя, называемая неплодною, и она зачала сына в старости своей, и ей уже шестой месяц,
36. Et ecce Elisabeth cognata tua et ipsa concepit filium in senecta sua, et hic mensis est sextus illi, quae vocatur sterilis,
37. ибо у Бога не останется бессильным никакое слово.
37. quia non erit impossibile apud Deum omne verbum ”.
38. Тогда Мария сказала: се, Раба Господня; да будет Мне по слову твоему. И отошел от Нее Ангел.
38. Dixit autem Maria: “ Ecce ancilla Domini; fiat mihi secundum verbum tuum ”. Et discessit ab illa angelus.
39. Встав же Мария во дни сии, с поспешностью пошла в нагорную страну, в город Иудин,
39. Exsurgens autem Maria in diebus illis abiit in montana cum festinatione in civitatem Iudae
40. и вошла в дом Захарии, и приветствовала Елисавету.
40. et intravit in domum Zachariae et salutavit Elisabeth.
41. Когда Елисавета услышала приветствие Марии, взыграл младенец во чреве ее; и Елисавета исполнилась Святаго Духа,
41. Et factum est, ut audivit salutationem Mariae Elisabeth, exsultavit infans in utero eius, et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth
42. и воскликнула громким голосом, и сказала: благословенна Ты между женами, и благословен плод чрева Твоего!
42. et exclamavit voce magna et dixit: “ Benedicta tu inter mulieres, et benedictus fructus ventris tui.
43. И откуда это мне, что пришла Матерь Господа моего ко мне?
43. Et unde hoc mihi, ut veniat mater Domini mei ad me?
44. Ибо когда голос приветствия Твоего дошел до слуха моего, взыграл младенец радостно во чреве моем.
44. Ecce enim ut facta est vox salutationis tuae in auribus meis, exsultavit in gaudio infans in utero meo.
45. И блаженна Уверовавшая, потому что совершится сказанное Ей от Господа.
45. Et beata, quae credidit, quoniam perficientur ea, quae dicta sunt ei a Domino ”.
46. И сказала Мария: величит душа Моя Господа,
46. Et ait Maria:
“ Magnificat anima mea Dominum,
47. и возрадовался дух Мой о Боге, Спасителе Моем,
47. et exsultavit spiritus meus in Deo salvatore meo,
48. что призрел Он на смирение Рабы Своей, ибо отныне будут ублажать Меня все роды;
48. quia respexit humilitatem ancillae suae.
Ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes,
49. что сотворил Мне величие Сильный, и свято имя Его;
49. quia fecit mihi magna, qui potens est,
et sanctum nomen eius,
50. и милость Его в роды родов к боящимся Его;
50. et misericordia eius in progenies et progenies
timentibus eum.
51. явил силу мышцы Своей; рассеял надменных помышлениями сердца их;
51. Fecit potentiam in brachio suo,
dispersit superbos mente cordis sui;
52. низложил сильных с престолов, и вознес смиренных;
52. deposuit potentes de sede
et exaltavit humiles;
53. алчущих исполнил благ, и богатящихся отпустил ни с чем;
53. esurientes implevit bonis
et divites dimisit inanes.
54. воспринял Израиля, отрока Своего, воспомянув милость,
54. Suscepit Israel puerum suum,
recordatus misericordiae,
55. как говорил отцам нашим, к Аврааму и семени его до века.
55. sicut locutus est ad patres nostros,
Abraham et semini eius in saecula ”.
56. Пребыла же Мария с нею около трех месяцев, и возвратилась в дом свой.
56. Mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus et reversa est in domum suam.
57. Елисавете же настало время родить, и она родила сына.
57. Elisabeth autem impletum est tempus pariendi, et peperit filium.
58. И услышали соседи и родственники ее, что возвеличил Господь милость Свою над нею, и радовались с нею.
58. Et audierunt vicini et cognati eius quia magnificavit Dominus misericordiam suam cum illa, et congratulabantur ei.
59. В восьмой день пришли обрезать младенца и хотели назвать его, по имени отца его, Захариею.
59. Et factum est, in die octavo venerunt circumcidere puerum et vocabant eum nomine patris eius, Zachariam.
60. На это мать его сказала: нет, а назвать его Иоанном.
60. Et respondens mater eius dixit: “ Nequaquam, sed vocabitur Ioannes ”.
61. И сказали ей: никого нет в родстве твоем, кто назывался бы сим именем.
61. Et dixerunt ad illam: “ Nemo est in cognatione tua, qui vocetur hoc nomine ”.
62. И спрашивали знаками у отца его, как бы он хотел назвать его.
62. Innuebant autem patri eius quem vellet vocari eum.
63. Он потребовал дощечку и написал: Иоанн имя ему. И все удивились.
63. Et postulans pugillarem scripsit dicens: “ Ioannes est nomen eius ”. Et mirati sunt universi.
64. И тотчас разрешились уста его и язык его, и он стал говорить, благословляя Бога.
64. Apertum est autem ilico os eius et lingua eius, et loquebatur benedicens Deum.
65. И был страх на всех живущих вокруг них; и рассказывали обо всем этом по всей нагорной стране Иудейской.
65. Et factus est timor super omnes vicinos eorum, et super omnia montana Iudaeae divulgabantur omnia verba haec.
66. Все слышавшие положили это на сердце своем и говорили: что будет младенец сей? И рука Господня была с ним.
66. Et posuerunt omnes, qui audierant, in corde suo dicentes: “ Quid putas puer iste erit? ”. Etenim manus Domini erat cum illo.
67. И Захария, отец его, исполнился Святаго Духа и пророчествовал, говоря:
67. Et Zacharias pater eius impletus est Spiritu Sancto et prophetavit dicens:
68. благословен Господь Бог Израилев, что посетил народ Свой и сотворил избавление ему,
68. “ Benedictus Dominus, Deus Israel,
quia visitavit et fecit redemptionem plebi suae
69. и воздвиг рог спасения нам в дому Давида, отрока Своего,
69. et erexit cornu salutis nobis
in domo David pueri sui,
70. как возвестил устами бывших от века святых пророков Своих,
70. sicut locutus est per os sanctorum,
qui a saeculo sunt, prophetarum eius,
71. что спасет нас от врагов наших и от руки всех ненавидящих нас;
71. salutem ex inimicis nostris
et de manu omnium, qui oderunt nos;
72. сотворит милость с отцами нашими и помянет святой завет Свой,
72. ad faciendam misericordiam cum patribus nostris
et memorari testamenti sui sancti,
73. клятву, которою клялся Он Аврааму, отцу нашему, дать нам,
73. iusiurandum, quod iuravit ad Abraham patrem nostrum,
daturum se nobis,
74. небоязненно, по избавлении от руки врагов наших,
74. ut sine timore, de manu inimicorum liberati,
serviamus illi
75. служить Ему в святости и правде пред Ним, во все дни жизни нашей.
75. in sanctitate et iustitia coram ipso
omnibus diebus nostris.
76. И ты, младенец, наречешься пророком Всевышнего, ибо предъидешь пред лицем Господа приготовить пути Ему,
76. Et tu, puer, propheta Altissimi vocaberis:
praeibis enim ante faciem Domini parare vias eius,
77. дать уразуметь народу Его спасение в прощении грехов их,
77. ad dandam scientiam salutis plebi eius
in remissionem peccatorum eorum,
78. по благоутробному милосердию Бога нашего, которым посетил нас Восток свыше,
78. per viscera misericordiae Dei nostri,
in quibus visitabit nos oriens ex alto,
79. просветить сидящих во тьме и тени смертной, направить ноги наши на путь мира.
79. illuminare his, qui in tenebris et in umbra mortis sedent,
ad dirigendos pedes nostros in viam pacis ”.
80. Младенец же возрастал и укреплялся духом, и был в пустынях до дня явления своего Израилю.
80. Puer autem crescebat et confortabatur spiritu et erat in deserto usque in diem ostensionis suae ad Israel.