Священное Писание

1. Грязному камню подобен ленивый: всякий освищет бесславие его.
1. Lapidi luteo comparatus est piger,
et omnes sibilabunt super aspernationem illius;
2. Воловьему помету подобен ленивый: всякий, поднявший его, отряхнет руку.
2. fimo boum comparatus est piger:
et omnis, qui tetigerit eum, excutiet manus.
3. Стыд отцу рождение невоспитанного сына, дочь же невоспитанная рождается на унижение.
3. Confusio patris est de filio indisciplinato,
filia autem in deminorationem generatur.
4. Разумная дочь приобретет себе мужа, а бесстыдная - печаль родившему.
4. Filia prudens hereditas viro suo,
nam, quae confundit, in contumeliam fit genitoris.
5. Наглая позорит отца и мужа, и у обоих будет в презрении.
5. Patrem et virum confundit filia audax,
ab utrisque autem inhonorabitur.
6. Не вовремя рассказ - то же, что музыка во время печали; наказание же и учение мудрости прилично всякому времени.
6. Musica in luctu importuna narratio;
disciplina et doctrina in omni tempore sapientia.
7. Поучающий глупого - то же, что склеивающий черепки или пробуждающий спящего от глубокого сна.
7. Qui docet fatuum, quasi qui conglutinat testam;
8. Рассказывающий что-либо глупому - то же, что рассказывающий дремлющему, который по окончании спрашивает: "что?"
8. qui narrat verbum non audienti,
quasi qui excitat dormientem de gravi somno.
9. Плачь над умершим, ибо свет исчез для него; плачь и над глупым, ибо разум исчез для него.
9. Cum dormiente loquitur, qui enarrat stulto sapientiam,
et in fine narrationis dicit: “ Quis est hic? ”.
10. Меньше плачь над умершим, потому что он успокоился, а злая жизнь глупого - хуже смерти.
10. Supra mortuum plora, defecit enim lux,
et supra fatuum plora, defecit enim sensus.
11. Плачь об умершем - семь дней, а о глупом и нечестивом - все дни жизни его.
11. Modicum plora supra mortuum, quoniam requievit;
12. С безрассудным много не говори, и к неразумному не ходи;
12. nequissima enim vita fatui super mortem.
13. берегись от него, чтобы не иметь неприятности и не замарать себя столкновением с ним;
13. Luctus mortui septem dies,
fatui autem et impii omnes dies vitae illorum.
14. уклонись от него и найдешь покой и не будешь огорчен безумием его.
14. Cum stulto ne multum loquaris
et cum insensato ne abieris.
15. Что тяжелее свинца? и какое имя ему, как не глупый?
15. Serva te ab illo, ut non molestiam habeas,
et non coinquinaberis impactione illius.
16. Легче понести песок и соль и глыбу железа, нежели человека бессмысленного.
16. Deflecte ab illo et invenies requiem
et non acediaberis in stultitia illius.
17. Как деревянная связь в доме, крепко устроенная, не дает ему распадаться при сотрясении, так сердце, утвержденное на обдуманном совете, не поколеблется во время страха.
17. Super plumbum quid gravius?
Et quod illi aliud nomen quam fatuus?
18. Сердце, утвержденное на разумном размышлении,- как лепное украшение на вытесанной стене.
18. Arenam et salem et massam ferri facilius est ferre
quam hominem imprudentem et fatuum et impium.
19. Подпорка, поставленная на высоте, не устоит против ветра:
19. Loramentum ligneum colligatum in fundamento aedificii
non dissolvetur;
sic et cor confirmatum in cogitatione consilii,
nullus timor illud commovebit.
20. так боязливое сердце, при глупом размышлении, не устоит против страха.
20. Cor firmatum in cogitatu intellegentiae
sicut ornatus in pariete polito.
21. Наносящий удар глазу вызывает слезы, а наносящий удар сердцу возбуждает чувство болезненное.
21. Sicut pali in excelsis et caementa sine impensa posita
contra faciem venti non permanebunt,
22. Бросающий камень в птиц отгонит их; а поносящий друга расторгнет дружбу.
22. sic et cor timidum in cogitatione stulti
contra impetum timoris non resistet. (23)
23. Если ты на друга извлек меч, не отчаивайся, ибо возможно возвращение дружбы.
24. Если ты открыл уста против друга, не бойся, ибо возможно примирение.
24. Pungens oculum deducit lacrimas,
et, qui pungit cor, pellit amicitiam.
25. Только поношение, гордость, обнаружение тайны и коварное злодейство могут отогнать всякого друга.
25. Mittens lapidem in volatilia fugat illa;
sic et qui conviciatur amico, dissolvit amicitiam.
26. Приобретай доверенность ближнего в нищете его, чтобы радоваться вместе с ним при богатстве его;
26. Ad amicum etsi produxeris gladium,
non desperes: est enim regressus;
ad amicum
27. оставайся с ним во время скорби, чтобы иметь участие в его наследии.
27. si aperueris os triste,
non timeas: est enim concordatio,
excepto convicio et improperio et superbia
et mysterii revelatione et plaga dolosa;
in his omnis effugiet amicus.
28. Прежде пламени бывает в печи пар и дым: так прежде кровопролития - ссоры.
28. Fidem posside cum amico in paupertate illius,
ut et in bonis illius communices;
29. Защищать друга я не постыжусь и не скроюсь от лица его;
29. in tempore tribulationis illius permane illi fidelis,
ut et in hereditate illius coheres sis.
30. а если приключится мне чрез него зло, то всякий, кто услышит, будет остерегаться его.
30. Ante ignem camini vapor et fumus,
sic et ante sanguinem maledicta et contumeliae et minae.
31. Кто даст мне стражу к устам моим и печать благоразумия на уста мои, чтобы мне не пасть чрез них и чтобы язык мой не погубил меня!
31. Amicum tegere non confundar,
a facie illius non me abscondam;
et, si mala mihi evenerint per illum, sustinebo:
32. omnis, qui audiet, cavebit se ab eo.
33. Quis dabit ori meo custodiam
et super labia mea signaculum aptum,
ut non cadam ab ipsis, et lingua mea perdat me?